Basic HTML Version
113
2001, s. 14]. Ten średniowieczny schemat urbanistyczny zachował się do czasów
współczesnych, a wokół Rynku oraz przy odchodzących od niego ulicach znajdują się gotyckie
kamienice obok budowli z późniejszych okresów, prezentujących bogatą mozaikę różnych
stylów architektonicznych. Sam Rynek Główny został w 2005 roku uznany przez
amerykańskich ekspertów z organizacji „Project for Public Spaces” za najpiękniejszy plac
świata [Dziedzic 2008, s. 62].
Na Rynku Głównym zlokalizowane są najważniejsze budowle, w których realizowano główne
funkcje średniowiecznego, a później nowożytnego miasta: sakralne, administracyjne i
handlowe. Najważniejszą – po katedrze na Wawelu – świątynią Krakowa jest kościół Mariacki,
przylegający do głównego placu od północnego-wschodu. Został on wybudowany jeszcze
przed lokacją miasta, w związku z założeniem parafii przez biskupa krakowskiego Iwo
Odrowąża w roku 1222. Ta najwcześniejsza, romańska świątynia prawdopodobnie ucierpiała
w czasie najazdów tatarskich w latach 1241 oraz 1259-1260. Budowa obecnej, gotyckiej
bazyliki prowadzona była w kilku fazach, od ostatniej ćwierci XIII stulecia po niemal połowę
XV wieku, kiedy to wzniesiono kaplice boczne. We wnętrzu znajdują się liczne dzieła sztuki
reprezentujące różne epoki. Najcenniejszy jest monumentalny ołtarz główny w formie
poliptyku – dzieło norymberskiego rzeźbiarza związanego z Krakowem, Wita Stwosza. Na
uwagę zasługują też polichromie zaprojektowane przez Jana Matejkę i wykonane przez
mistrza i jego uczniów [Rożek 2006, s. 185-204]. Bryła kościoła Mariackiego, a zwłaszcza jego
charakterystyczna fasada z dwoma nierównej wysokości wieżami stanowi jeden z symboli
dawnej stolicy Polski.
Funkcje administracyjne pełnił oczywiście Ratusz, z którego zachowała się jedynie pochodząca
z XIV wieku wieża, gdyż pozostałe części zostały rozebrane w pierwszej ćwierci XIX wieku.
Wzniesiona z cegły wieża ozdobiona jest kamiennymi laskowaniami i ostrołukowymi
arkadami. We wnętrzu, na drugiej kondygnacji znajduje się zrekonstruowane w 1961 roku
wnętrze, które można zwiedzać. Natomiast z najwyższej kondygnacji wieży rozciąga się widok
na panoramę miasta. Najważniejszym budynkiem o przeznaczeniu handlowym były na Rynku
Głównym w Krakowie Sukiennice. Ich początki związane są z lokacją miasta, w wyniku której